مهمترین تفاوت های بلاکچین و پایگاه داده (دیتابیس) / کدام بهتر است؟

برای بعضی افراد که اطلاعاتی در ارتباط با آنها ندارند، ممکن است هر دو شبیه به نظر برسند. با این حال، درست نیست که بلاکچین را فقط یک پایگاه داده بنامیم. بلاکچین چیزی فراتر از یک پایگاه داده است و هدف این مقاله مقایسه دقیق بلاکچین و پایگاه داده می باشد. قبل از شروع به مقایسه بلاکچین و پایگاه داده، بلاکچین را به طور خلاصه در این مقاله پوشش خواهیم داد. تعریف اساسی هم از پایگاه داده و هم از بلاکچین به ما کمک می کند تا مقایسه بلاکچین و پایگاه داده را به خوبی درک کنیم. پس با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

در ادامه این مقاله به طور کامل توضیح دادیم که بلاکچین و دیتابیس چیست و چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. همچنین به بررسی نقاط قوت و ضعف هر دو و همین طور کاربردهای این دو شبکه پرداختیم. قبل از هر چیز بهتر است با تعریفی از بلاکچین و پایگاه داده تفاوت این دو شبکه را بهتر درک کنیم.

تاریخچه

بیشتر دیتابیس های متمرکز اطلاعات ، به روز شده را در یک زمان خاص نگه می دارند. میتوان گفت آنها کم و بیش مانند عکس لحظه ای از زمان عمل میکنند. دیتابیس های بلاکچین Blockchain قادر به نگه داشتن اطلاعاتی هستند که مربوط به حال حاضر است ،همچنین تمام اطلاعاتی که قبلاً به دست آمده است را نیز حفظ می کنند. فناوری Blockchain می تواند دیتابیس هایی ایجاد کند که دارای تاریخچه ای از خود هستند. آنها مانند بایگانی هایی همیشه در حال گسترش تاریخ خود رشد می کنند و در عین حال یک پرتره واقعی فراهم می کنند.

این هزینه مورد نیاز برای به خطر انداختن یا تغییر دیتابیس هاست که باعث شده است تا مردم یک دیتابیس بلاکچین blockchain را تغییرناپذیر بنامند. همچنین جایی است که می توانیم تحول و تغییر دیتابیس به یک سیستم ضبط را ببینیم.

بلاکچین یک فناوری دفتر توزیع شده است که مجموعه ای از همتایان را قادر می سازد تا با هم کار کنند تا یک شبکه واحد و غیرمتمرکز ایجاد کنند. همتایان می توانند با کمک الگوریتم اجماع، اطلاعات یا داده ها را اجرا کرده و به اشتراک بگذارند. همچنین، نیازی به مرجع متمرکز نیست که باعث می شود کل شبکه در مقایسه با سایر شبکه ها قابل اعتماد باشد.

بیایید نگاهی به یک مثال بیاندازیم تا نحوه کار بلاکچین را بفهمیم. هنگامی که یک همکار اطلاعات را به دیگری ارسال می کند، یک معامله ایجاد می شود. وقتی این اتفاق می افتد، تراکنش ها باید با استفاده از الگوریتم اجماع، اعتبارسنجی شوند. در این حالت از Proof Of Work یا الگوریتم اثبات کار برای اعتبارسنجی کار استفاده می شود. این الگوریتم این اطمینان را می دهد که هیچ معامله یا تراکنش نامعتبری به بلاکچین منتقل نمی شود. بلاکچین Blockchain همه در مورد بلاک است. آنها برای ذخیره معاملات یا تراکنش ها و سایر اطلاعات مهم مورد نیاز برای کار با بلاکچین مورد استفاده قرار می گیرند.

برچسب های زمانی یا Timestamps ایجاد می شوند تا اطمینان حاصل شود که هر معامله یا تراکنش توسط کسی قابل ردیابی، پشتیبانی و تایید است. کل سیستم ارزش افزوده و ویژگی های جدیدی مانند شفافیت، تغییرناپذیری و امنیت را به ارمغان می آورد.

بلاک چین چیست؟

در سال 2009 با ایجاد اولین ارز دیجیتال یعنی بیت کوین، مفهوم بلاک چین نیز وارد دنیای دیجیتالی شد. به زبان ساده، بلاک چین نوعی سیستم برای ذخیره و نگهداری اطلاعات به صورت غیر متمرکز است. در این ساختار، اطلاعات در میان تمام اعضای شبکه های ارز دیجیتال یا نود ها (Node) به اشتراک گذاشته می شود. ورود این تکنولوژی به زندگی روزانه انسان، سبب استقبال از کسب و کارهای جدیدی مثل خرید و فروش ارز دیجیتال شد. امروز شما هم می توانید به راحتی با سفارش طراحی سایت صرافی در این زمینه فعالیت سودآور داشته باشید. 

به دلیل ساختار بلاک چین، بعد از ثبت اطلاعات در آن امکان حذف یا تغییر آن ها غیر ممکن است.

شبکه بلاک چین بلوک هایی (Blocks) تشکیل شده است که به صورت یک زنجیره (Chain) به یکدیگر متصل شده اند. در واقع بلاک چین زنجیره ای از بلاک هاست که اطلاعات در آن ذخیره و به صورت غیرمتمرکز نگهداری می شود.

دیتابیس یا پایگاه داده چیست؟

برخلاف بلاکچین که یک شبکه غیر متمرکز و غیر انحصاری است، پایگاه داده یک شبکه کاملا متمرکز و انحصاری است که به دست ادمین کنترل می‌شود. دیتابیس قابلیت‌های بسیار بیشتری دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به قابلیت خواندن و نوشتن، ذخیره سازی با حجم بالا و قابلیت بک آپ گرفتن اشاره کرد. البته همه این کارها باید با نظارت و کمک مدیر سیستم انجام شود.

متمرکز بودن یا انحصاری بودن باعث شده تا دیتابیس مزایای بسیاری پیدا کند. برای مثال مدیریت دیتابیس ساده‌تر شده است. دسترسی و ذخیره سازی اطلاعات در این روش نه تنها راحت‌تر شده است، که سریع‌تر هم انجام می‌شود. البته دیتابیس‌ها خالی از مشکل هم نیستند.

 یکی از بزرگترین مشکلات این شبکه‌ها میزان ریسک بالای از بین رفتن داده‌هاست. به همین دلیل معمولا بک آپ‌های مختلفی از سیستم گرفته می‌شود. البته در بسیاری از مواقع اهمیت بک آپ گیری نادیده گرفته می‌شود و در نتیجه مشکلات مختلفی برای شبکه ایجاد می‌شود. متمرکز بودن و همچنین وجود یک شخص به عنوان مدیر و همه کاره دیتابیس مشکل بزرگ دیگر آن است.

مهمترین تفاوت‌های بلاکچین و دیتابیس

بلاکچین و دیتابیس از جهات مختلف با یکدیگر تفاوت دارند. در این بخش می‌خواهیم به تفاوت‌های مهم آن‌ها از نظر مالکیت، ساختار، دسترسی، شفافیت، هزینه، سرعت و عملکرد بپردازیم. در هر کدام از این بخش‌ها ممکن است دیتابیس یا بلاکچین نسبت به دیگری ارجحیت داشته باشد. در پایان این بخش می‌توان به طور راحت‌تری انتخاب کرد که مزایای کدام یک بیشتر است؛ بلاکچین یا پایگاه داده؟

تفاوت بلاکچین و پایگاه داده از نظر مالکیت و کنترل

مهمترین شعار بلاکچین تمرکز زدایی و غیر انحصاری بودن است. در مقابل دیتابیس کاملا یک شبکه دارای مالکیت و متمرکز است. در مقایسه بلاکچین و پایگاه داده اولین چیزی که توجه را جلب می‌کند همین تفاوت آن‌ها از نظر مالکیت است. قابلیت غیرمتمرکز بودن باعث شده است تا بلاکچین به فناوری آینده معروف شود.

غیرمتمرکز بودن باعث شده تا شبکه‌ها به صورت مستقل و بدون نظارت یک واحد نظارتی مرکزی و تحت کنترل عمل کنند. در مقابل پایگاه داده کاملا متمرکز طراحی شده است و با جرئت می‌توان گفت تنها پایگاه داده غیر متمرکز همین بلاکچین است.

در پایگاه داده این ادمین است که وظیفه مدیریت و کنترل همه داده‌ها و کل شبکه را برعهده دارد. ادمین د بالاترین سطح کاربری قرار می‌گیرد و به راحتی می‌تواند به تغییراتی مثل ایجاد فایل جدید یا پاک کردن فایل‌های قدیمی و بسیاری از کارهای دیگر بپردازد. همچنین ادمین می‌تواند دسترسی مشخصی برای سایر اعضای دیتابیس تعیین کند و حتی شخص دیگری را به عنوان ادمین انتخاب کند.

تفاوت بلاکچین و پایگاه داده از نظر ساختار

از نظر ساختاری بلاکچین و پایگاه داده تفاوت‌های بسیار عمده‌ای دارند. دیتابیس بر پایه کلاینت و سرور عمل می‌کند. این ساختار هم برای کارهای کوچک و هم کارهای بزرگ بسیار موفق بوده است. در این شبکه‌ها کلاینت به عنوان دریافت کننده و سرور به عنوان واحد پردازشی مرکزی عمل می‌کند. ارتباط بین کلاینت و سرورها در یک اتصال امن برقرار می‌شود.

در مقابل بلاکچین از یک شبکه کل توزیع تشکیل شده است. این شبکه به صورت همتا به همتا کار می‌کند که باعث می‎شود تا همتاها با استفاده از پروتکل‌های رمزنگاری شده بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. با توجه به اینکه هیچ نود مرکزی وجود ندارد و شبکه غیرمتمرکز است، نودها در الگوریتم اجماع مورد تایید قرار می‌گیرند.

یکی از معروفترین الگوریتم‌های اجماع POW است که برای تایید تراکنش‌ها به وسیله آن باید ماینرها معادلات ریاضی پیچیده را حل کنند. دیتابیس نیازی به الگوریتم اجماع ندارد و یک واحد مرکزی و متمرکز کار مجوز دادن را انجام می‌دهد. ادمین نظارت و دسترسی کلی دارد و به همین دلیل این سیستم کاملا متمرکز است.

تغییر ناپذیر بودن در بلاکچین و کار با داده‌ها در پایگاه داده

دیتابیس و بلاکچین از نظر نوع ذخیره سازی و کار با داده‌ها هم تفاوت‌های بسیاری با هم دارند. در پایگاه داده سنتی ذخیره سازی و پاک کردن داده بسیار راحت است. قابلیت CRUD باعث شده است تا بتوان فعالیت‌های مختلفی را در پایگاه داده انجام داد.

در یک پایگاه داده سنتی، کلاینت می‌تواند چهار عملکرد مختلف را روی داده‌ها اجرا کند: ایجاد، خواندن، به‌روزرسانی و حذف. این چهار عملکرد اساسی کراد (CRUD) نامیده می‌شوند؛ واژه‌ای که از حروف ابتدایی چهار واژه انگلیسی ایجاد (Create)، خواندن (Read)، به‌روز‌رسانی (Update) و حذف (Delete) تشکیل شده است.

در مقابل بلاکچین سیستمی غیرقابل تغییر دارد. به این معنا که داده ذخیره شده و نوشته شده در آن نمی‌تواند پاک یا جایگزین شود. در بلاکچین فقط دو عمل خواندن و نوشتن قابل انجام است.

تفاوت بلاکچین و دیتابیس از نظر شفافیت

شفافیت موجود در بلاکچین باعث شده است تا این شبکه به قابل اعتمادترین شبکه تبدیل شود. در این شبکه همه افراد می‌توانند عمل نوشتن و خواندن را مشاهده کنند. در مقابل در پایگاه داده به دلیل متمرکز بودن هیچگونه شفافیتی هم وجود ندارد. در پایگاه داده هیچ کاربری نمی‌تواند اطلاعات را تایید کند. این فقط ادمین است که به اینگونه فعالیت‌ها دسترسی دارد.

تفاوت بلاکچین و پایگاه داده از نظر هزینه‌ها

از نظر هزینه‌ها باید گفت که پایگاه داده سنتی بسیار کم هزینه‌تر از بلاکچین است. بلاکچین یک فناوری جدید است و به همین دلیل همچنان یک فناوری گران به حساب می‌آید. کسب و کارها برای راه‌اندازی سیستم بلاکچین باید هزینه‌های زیادی بکنند.

از طرفی متخصص بلاکچین خیلی کم پیدا می‌شود و برای استخدام چنین فردی باید متحمل هزینه گزافی شد. در صورتی که متخصصان پایگاه داده بسیار زیاد هستند و به راحتی می‌توان متخصص مورد نظر را پیدا کرد. همچنین راه اندازی دیتابیس بسیار ساده است و برای راه انداختن این شبکه نیاز به پرداخت هزینه بالا نیست.

تفاوت بلاکچین و دیتابیس از نظر سرعت و عملکرد

بلاکچین و دیتابیس از نظر سرعت هم تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر دارند. به طور ساده می‌توان گفت که پایگاه داده بسیار پر سرعت‌تر از بلاکچین است. البته نسل‌های جدید بلاکچین طوری طراحی می‌شوند که این مشکل را نداشته باشند. اما در یک بلاکچین سنتی مثلا بلاکچین POW برای استخراج بیت کوین سرعت بسیار پایین است.

دلیل این سرعت پایین به علت فعالیت‌هایی است که در طول پروسه کار بلاکچین انجام می‌شود. فعالیت‌هایی مثل تاییدیه، الگوریتم اجماع و فراوانی که در آن هر تراکنش در هر نود باید تایید شود، باعث می‌شوند تا بلاکچین بسیار کند باشد.

موارد استفاده بلاکچین
بلاکچین به‌عنوان یک سیستم نظیر به نظیر، دو مزیت را برای کاربرانش فراهم می‌کند: اعتماد و شفافیت. فناوری دفترکل توزیع‌شده همان چیزی است که بلاکچین را منحصر به‌فرد می‌کند.

هر سیستمی که نیاز دارد تا اطلاعات ورودی به آن اعتبارسنجی شود، بهتر است از بلاکچین استفاده کند. برای نمونه، کسب‌و‌کارهایی که مدل تجاری (b2b) یا «کسب‌و‌کار به کسب‌و‌کار» دارند، می‌‌توانند به بهترین شکل از بلاکچین استفاده کنند. این مدل تجاری شامل مدیریت زنجیره تامین، مدیریت موجودی کالا و توزیع می‌شود.

فناوری بلاکچین باعث می‌شود تا کسب‌و‌کارها بتوانند همه فرایند تولید، توزیع و فروش محصولات‌شان را ردیابی کنند. با این حال، بلاکچین محدودیت‌هایی دارد و فعلا نمی‌توان از آن در مقیاس جهانی استفاده کرد.

بلاکچین برای اتوماسیون کارها در یک پلتفرم هم کاربرد دارد. نمونه این کاربرد در بلاکچین اتریوم اجرا شده و توانسته کاربردهای ویژه‌ای را در اختیار اعضایش قرار دهد.

به‌طور خلاصه، بهترین موارد استفاده از بلاکچین عبارت‌اند از:

• انتقال ارزش (پول)
• ذخیره‌سازی ارزش
• تراکنش‌های پولی
• اعتبارسنجی قابل اطمینان تراکنش‌ها
• سیستم‌ اجماع اعضا
• راه‌اندازی اپلیکیشن‌های غیر متمرکز (dApps)

کلام پایانی در مورد تفاوت بلاکچین و پایگاه داده در چیست؟

در این مقاله به طور کلی به بررسی بلاکچین و پایگاه داده یا دیتا بیس پرداختیم. شما می توانید با خواندن این مقاله با تفاوت های بلاکچین و پایگاه داده به طور کامل آشنا شوید. همچنین در این مقاله ذکر نمودیم اگر به دنبال شفافیت، اعتماد و تایید هستید بلاکچین را انتخاب کنید. از طرف دیگر، پایگاه داده برای برنامه ها یا خدمات با عملکرد بالا ایده آل است. همچنین برای برنامه هایی که نیاز به مقیاس پذیری دارند گزینه بسیار خوبی است.

برای آموزش و یادگیری های بیشتر می‌توانید به آکادمی ارزهای دیجیتال بیت پین مراجعه کنید.