دردسرها و مشکلات توسعه‌دهندگان به ویژه بازیسازان در ایران

صنعت بازی سازی همیشه از دور زیباست. کسی سختی ها و مشقات و زحمات یک تیم کامل را نمی‌بیند و اینکه درصد شانس دیده شدن و به درآمد رسیدن یک بازی قطعا کمتر از احتمال شکست شماست.

شما به عنوان یک بازیساز (یا در حوزه بزرگتر برنامه نویس و یا با بیان بهتر توسعه دهنده) کاری را شروع میکنید که حتی درست نمی‌دانید در انتهای کار چه خواهد شد و ممکن است در پایان تمام وقت و هزینه های شما بر باد رفته و شکست بخورید.ا

اما این عدم قطعیت تنها مشکل برای بازی سازان و توسعه دهنده های داخلی نیست. در این راه مشکلات و سدهای زیادی رو به روی شما خواهد بود و هر روز بر آن ها افزوده میشود.
در این مطلب از بازیاتو با بررسی برخی از مشکلات و معضلات صنعت بازیسازی در ایران با ما همراه شوید.

کاربر از بازیساز فرار میکند

فارغ التحصیلان و همچنین فعالین حوزه کامپیوتر و IT هر روز در حال افزایش هستند. عده زیادی از جوانان با خیال کاری نه چندان سخت و بازار کاری مناسب به این حوزه قدم میگذارند. همین مورد باعث افزایش تولیدات داخلی و منتشر شدن انواع و اقسام محصولات نرم افزاری از قبیل سایت، اپ و بازی شده است.
حقیقتا زمانی که من هم تصمیم به ورود به این حوزه گرفتم (فارغ از علاقه) با این فکر که بازار کار نسبتا راحت تری نسبت به سایر حوزه ها در مقابلم است پا به این حوزه و صنعت گذاشتم. اما حالا پس از گذشت اندکی زمان و به عنوان یک دانشجو و فعال خرد پای حوزه کامپیوتر با اینکه پروژه‌های بسیار کوچک و ناچیزی را پیش برده ام به خوبی برخی از سختی های این راه را چشیده ام.

در مهم ترین بخش شما برای موفقیت محصولتان با کاربران طرف هستید. فرض کنید محصول شما آماده شده است و شما از تمام سختی ها و موانع تولید با موفقیت عبور کرده اید. اما حال انتشار مثل غول آخر در مقابل شما قد علم میکند.

حتی اگر از هزینه های تبلیغات و معرفی محصول و… بگذریم مسئله مهمی وجود خواهد داشت و آن مقبول شدن از طرف کاربران است.

امروز کاربر ایرانی به لطف عدم وجود قانون کپی رایت میتواند با چند کلیک ساده بزرگترین و گران قیمت ترین گیم های جهان را برای اسمارت فون یا PC و با یکی دو مرحله اضافه برای کنسول خود دریافت کند. چه از این بهتر که یک بازی پنجاه دلاری را رایگان داشته باشید؟

در واقع توسعه دهنده فارغ از کیفیت محصول، قربانی رایگان بودن نسخه های خارجی می‌شود و چه بسا در نهایت محصول خود را رایگان پخش شده در معرض عموم ببیند که چطور زحمات و بی خوابی ها و زمان و سرمایه اش به تاراج کاربران میرود. پرداخت درون برنامه هم چندان اوضاع خوبی ندارد و عده زیادی از کاربران از خرید امتناع میکنند.

برای ورود به عرصه محصولات نرم افزاری شما باید با لیستی بلند بالا از محصولات با کیفیت خارجی که به طور رایگان یافت میشوند رقابت کنید. حال اگر شما با موفقیت در بازار شناخته شدید، کاربران شما را دیدند و شما توان رقابت با نسخه خارجی را داشته باشید اگر صرفه اقتصادی نداشته باشید با بی رحمی حذف خواهید شد.

تمام این ها را میتوان به عدم وجود قانون کپی رایت و درست اجرا نشدن قوانین حقوق مولفین و همچنین عدم فرهنگ‌سازی مناسب در این زمینه نسبت داد.

امروز کاربر ایرانی روی ویندوز کرکی خود ده ها نرم افزار نصب کرده (آن قدر که حتی کاربر‌های حرفه ای اروپایی هم تصورش را نمیکنند) که همه آن ها را رایگان دارد و حتی شاید سالی یکبار هم به سراغ تعداد زیادی از آن ها نرود.

همین نکته در مورد بازی ها و اسمارت فون ها نیز صادق است. آیا شما توانایی رقابت با بازی لیمبو (Limbo) یا مانیومنت ولی (Monument valley) که به طور رایگان یافت میشود را دارید؟ صرفه اقتصادی چطور؟

کافه بازار و بس

به یک پله عقب تر برگردیم. پروسه انتشار که بدون در نظر گرفتن تبلیغات و… چندان هم نباید مشکل باشد. اما به لطف ایرانی بودنمان این مرحله نیز تبدیل به یک دیو بی شاخ و دم میشود.

چه بخواهیم چه نخواهیم گوشی های اپل سهم بزرگی از بازار اسمارت فون های جهان را در اختیار دارند و این مورد در ایران نیز تا حدود زیادی صدق میکند. اما مهم نیست. حتی اگر نود درصد کاربران ایرانی کاربر ای او اس (iOS) باشند هم شما باید دور این سیستم عامل و کاربرانش را خط بکشید.

شما توانایی انتشار محصول خود در مارکت رسمی اپل به خاطر مسائل پرداختی ‌و تحریم ندارید و برای اینکار باید از هفت خان رستم گذر کنید و هزینه گزافی را بپردازید و تازه می‌رسید به غول آخر که همان فرار کاربر از شماست!

برای اندروید هم شرایط چندان تفاوت ندارد. منتشر کردن محصول در گوگل پلی نیز اگر سخت تر از انتشار کار در اپ استور نباشد چندان راحت تر هم نیست (گاها درصد مسدود شدن حساب کاربری در گوگل پلی از پلی استور -درگذشته- نیز بیشتر بوده).

شما میمانید و کاربران داخلی و چند مارکت موجود و در واقع هدف اصلی شما باید دیده شدن در کافه بازار باشد که آن هم دردسرها و مشقت های خودش را دارد. اگر تا اینجای کار به نظرتان چندان سخت نیامد؛ این تازه اول راه است! منتظر بمانید تا در مورد مرحله تولید نیز توضیحاتی بدهیم.

همچنین فراموش نکنیم که ممکن است یک شبه گوگل پلی با استفاده از سپر ایمنی خود که Play Protect نام دارد، بازی یا اپلیکیشنمان را از روی تمامی تلفن‌های همراه اندرویدی پاک کند.

مطلب مرتبط: گوگل پلی پروتکت، سپری برای محافظت یا شمشیری برای مقابله؟

یا تحریم یا فیلتر

جرقه اصلی نوشتن این مقاله تحریم کاربران ایرانی و چند کشور دیگر توسط گیت هاب بود. گیت هاب که اگر نگوییم برترین قطعا جزو پنج سایت و مرجع اصلی برای برنامه نویسان و توسعه دهندگان است.

این سیستم نیز به تازگی ایرانیان را تحریم کرد و مشخص هم نیست این محدودیت بیشتر شود یا کمتر! به هر طریق حالا شما نمیتوانید پروژه های تان را در گیت هاب به راحتی و بدون دردسر و استرس ذخیره کنید. گیت لب که سیستم مشابه و شاید بزرگترین رقیب گیت هاب باشد به دلیل استفاده از سرورهای گوگل و کلودفلر یا محدود هستیم و یا فیلتر، چه عالی!!

جدای این شما برای موارد دیگری دچار دردسر هستید. اگر علاقه‌مند به کامپیوتر و یادگیری باشید یکی دیگر از مراجع قوی و جامع یادگیری و کمکی یوتیوب است که آن هم فیلتر است.
از مثال های دیگر برای بازی سازی به طور مثال اگر از یونیتی استفاده کنید و منطقه شما ایران باشد نرم افزار به شما اجازه اجرا  پروژه را نمی‌دهد و به محتوای سایت Unity3D.com نیز به دلیل تحریم بودن دسترسی ندارید.

تعداد زیادی از پکیج‌ها و است‌ها (Asset) و کتابخانه ها نیز برای ما در دسترس نیست و ما را تحریم کرده اند. برای مثال برای دانلود پکیج های پایتون مثل Pillow شما نیاز به وی پی ان خواهید داشت. اوضاع VPNها هم که روز به روز بدتر و بدتر میشود و عرصه برای توسعه دهنده داخلی تنگ تر! (شاید فایروال و فیلترینگ ایران به راحتی بتواند در بین 5 کشور برتر در این بخش قرار بگیرد -گرچه لیاقت ما جایگاه اول است-)

مسائل دیگری نیز مثل کیفیت و سرعت و قیمت اینترنت نیز سنگی بر سر راه شما خواهند بود. حتی اگر خودتان با این موضوع مشکلی نداشته باشید اگر بازیتان آنلاین باشد احتمالا کاربرانی دارید که با اینترنت دست و پنجه نرم کنند.

از قیمت بالای دلار و کیفیت پایین سرورها و دیتاسنترهای داخلی هم بگذریم که عذاب بزرگی برای ساخت بازی آنلاین و حفظ کیفیت آن به حساب می‌آید.

به همین خاطر شما همیشه باید استرس زیاد شدن حجم اثر که مساوی با از دست دادن تعداد زیادی از کاربران است را داشته باشید. تعداد زیادی از کاربران هم به سختی به سمت بازی ایرانی می‌آیند و برایشان بازی خارجی در اولویت است.

سخت افزار هم چندان اوضاع خوبی ندارد. شما برای یک سیستم میان رده نسبتا رو به پایین امروز حداقل باید شش الی هشت میلیون پرداخت کنید.

این تنها بخشی از مشکلاتی بود که بر سر راه بازیسازان و توسعه دهندگان وجود خواهد داشت. ممکن است در آینده ای نزدیک شرایط از این وخیم تر هم بشود و سیستم های دیگری نیز تصمیم به تحریم ما و یا ما خودمان تصمیم بر فیلتر کردن سیستم های دیگری بگیریم!

به هر طریق اگر علاقه مند به بازیسازی؛ برنامه نویسی و به طور کلی حوزه IT و کامپیوتر دارید کمربند خودتان را سفت و محکم ببندید! راه هموار نیست. این‌ها تنها بخشی از مشکلات و دردسرهای رو به روی شما بودند. پس قدم‌های خود را حساب شده و با دقت بردارید.

اگر تا به حال شروع نکرده‌اید و با همه این تفاسیر همچنان دوست دارید بازیسازی کنید به شما پیشنهاد میکنم مطلب چگونه یک بازی موبایلی بسازیم؟ را از دست ندهید و با جزئیات این حرفه بیشتر آشنا شوید.

در ضمن فراموش نکنید که بازیاتو، به عنوان یک رسانه، همراه بازیسازان موبایلی خواهد بود و همواره تلاش می‌کند تا نگرش منفی بازیکنان موبایلی را به بازی‌های موبایلی ایرانی کاهش دهد و آن‌ها را با ساخته‌های خوب ایرانی بیشتر آشنا کند.